ریه های زمین بیمار است!

 

  

نه تنها دود ناشی از سوزاندن سوخت های فسیلی باعث گرم شدن زمین می شود بلکه ازن نیز با جلوگیری از رویش گیاهانی که طی پدیده فتوسنتز، دی اکسیدکربن هوا را جذب می کنند موجب تغییرات آب و هوایی شدید می شود.
ازن (O۳) گازی مضر برای سلامتی انسان و گیاهان به شمار می آید. البته همانطور که می دانیم در لایه های فوقانی جو، همین گاز مضر همانند پوششی زمین را در مقابل تشعشعات پرانرژی خورشید محافظت می کند، اما در نزدیکی سطح زمین، همین گاز می تواند باعث اختلالات تنفسی و همچنین آسیب به برگ گیاهان و درختان شود. علاوه بر این، ازن گازی گلخانه یی است و از این رو به گرم شدن زمین نیز کمک می کند. تحقیقات جدید نشان می دهد که این گاز با آسیب رساندن به گیاهان (که دی اکسیدکربن را جذب می کنند) نقشی فراتر از آنچه در پیش تصور می شد در روند گرم شدن زمین بازی می کند.
«استفان سیتچ» و همکارانش، از هواشناسان مرکز پیش بینی هوای هادلی در انگلستان، با استفاده از یک مدل سازی آب و هوایی در بررسی آسیب های ازن به این نتیجه رسیدند که در صورتی که مقدار این گاز به همین صورت افزایش یابد گیاهان جاذب دی اکسیدکربن روز به روز کمتر شده و مقدار بیشتری دی اکسیدکربن حاصل از فعالیت های انسانی در جو باقی می ماند و این موضوع هر روز بیشتر به گرم شدن زمین کمک خواهد کرد.
حالت پایه O۳ در اثر سوختن سوخت های فسیلی تولید می شود و موجب خفگی گیاهانی می شود که با دمیدن گاز کربنیک از روزنه های برگی و بازدمیدن اکسیژن مقدار این گاز گلخانه یی را در هوا کاهش می دهند. ابعاد مالی این آسیب به گیاهان و فضای سبز فقط در امریکا به بزرگی سه میلیارد دلار در سال است.
محققان پس از رسم نمودارهای مختلف مربوط به مقدار ازن در جو اعلام کردند که این مقدار در سال های اخیر به طور متوسط حدود ۴۰ قسمت در میلیارد افزایش داشته و تا آخر قرن، یعنی سال ۲۱۰۰، این رقم در اوراسیا، امریکای شمالی، برزیل و آسیای شرقی به ۷۰ قسمت در میلیارد خواهد رسید. در مقابل، تا آن زمان، تولید گازکربنیک نیز در این نواحی ۵ برابر خواهد شد. از آنجا که افزایش دی اکسیدکربن می تواند به رشد گیاهان کمک کند و در سوی دیگر، افزایش مقدار ازن باعث بسته شدن روزنه های تنفسی گیاهان خواهد شد، مشخص نیست که کاشت چه مقدار فضای سبز در کره زمین در مقابل افزایش همزمان این دو گاز کافی خواهد بود.
با اینکه گیاهان در این شرایط بیشتر رشد می کنند باز هم این رشد به اندازه یی که در نبود گاز ازن مورد انتظار است، نخواهد بود. آنطور که نتیجه تحقیقات دانشمندان در شماره چند هفته پیش نشریه «نیچر» نشان می دهد افزایش ازن به دو طریق موجب گرم شدن زمین خواهد شد؛ از یک سو توانی برابر ۳۵/۰ وات بر مترمربع به طور مستقیم و از سوی دیگر کاهش ۱۵ درصدی رشد گیاهان. این نیز به معنای افزایش مقدار دی اکسیدکربن در جو کره زمین و افزایش تقریبی از ۶۲/۰ به ۰۹/۱ وات بر مترمربع خواهد بود.
می بینیم که در واقع به خاطر اثر غیرمستقیم غلظت ازن در جو، این گاز به دومین گاز گلخانه یی مهم پس از دی اکسیدکربن مبدل شده است.
محققان پیش بینی کرده اند که افزایش دود باعث جلوگیری از استخراج حدود ۲۶۳ میلیاردتن کربن توسط گیاهان تا آخر قرن پیش رو خواهد شد. البته این موضوع به واکنش گیاهان گرمسیری در مقابل آلودگی بستگی خواهد داشت چرا که تاکنون مطالعات تنها روی گیاهان مناطق معتدل انجام شده است.
به هر صورت، استخراج کربن از هوا در فرآیند فتوسنتز، که به نظر بهترین راه دفع گازکربنیک هواست، می تواند با افزایش مقدار ازن در جو مختل شود، به خصوص اگر رفتار گیاهان گرمسیری نیز در مقابل دود مانند گیاهان مناطق معتدل باشد.
این مساله می بایست باعث کنترل تولید ازن در اثر سوزاندن سوخت های فسیلی شود که در تغییرات آب و هوایی موثر و در نتیجه بر سلامت انسان و گیاهان موثر خواهد بود.(سایت آفتاب)